Maestro

Ο Leonardo Da Vinci (1452-1519) συνήθιζε να έχει πάντα μαζί του σημειωματάρια όπου και σημείωνε διαρκώς. Το πλήθος των σημειώσεων του παρουσιάζουν την ίδια χειμαρρώδη πληθωρικότητα αλλά και αταξία με όλη τη δημιουργική παραγωγή του. Σημειώσεις για τα πάντα: πρόχειρες αυθόρμητες ενστικτώδεις σκέψεις, υπολογισμοί, εκτιμήσεις και υπενθυμίσεις για έργα του σε εξέλιξη ή μελλοντικά σχέδια, παρατηρήσεις για τη φύση ή για συμβάντα γύρω του, αναφορές σε έργα προγενέστερων, συχνά επαναλαμβανόμενα αποσπάσματα, μερικές φορές ακόμα και αντιφατικά, οι σημειώσεις του Λεονάρντο συμπληρώνουν το αχανές έργο αυτής της εμβληματικής προσωπικότητας, του «μάγου από το Βίντσι».
Ακολουθεί ένα απόσπασμα περί των αποκρυφιστικών τεχνών. Απόδοση από τα Αγγλικά: Χ.Δ.Τ.
«Η φύση ασχολείται με την παραγωγή των βασικών στοιχείων. Μα ο άνθρωπος, από αυτά τα βασικά στοιχεία παράγει ένα άπειρο αριθμό συνδυασμών, παρ’ όλο που δεν είναι εις θέση να παράγει κανένα στοιχείο εκτός από μια άλλη ζωή, σαν τον ίδιο – αυτό δηλαδή που συμβαίνει με τα παιδιά του.
Οι παλιοί αλχημιστές ας σταθούν μάρτυρες μου, που δεν τα κατάφεραν ποτέ ούτε με τύχη ούτε με τα πειράματα να αναδημιουργήσουν έστω και το παραμικρό στοιχείο που η φύση μπορεί να φτιάξει. Παρ’ όλα αυτά οι δημιουργοί αυτών των συνδυασμών αξίζουν αμέτρητους επαίνους για τη χρησιμότητα όσων εφευρίσκουν για τις ανάγκες των ανθρώπων και θα τους άξιζαν ακόμα περισσότεροι αν δεν είχαν υπάρξει και εφευρέτες ορισμένων ολέθριων πραγμάτων όπως τα δηλητήρια και άλλα παρόμοια που καταστρέφουν τη ζωή και το μυαλό, για τα οποία δεν απαλλάσσονται από τη μομφή.
Πολύ δε περισσότερο που, με πολύ μελέτη και πειράματα, προσπαθούν να δημιουργήσουν όχι τα ειδεχθή της φύσης αλλά τα πιο εξαιρετικά και συγκεκριμένα το χρυσό, τον πραγματικό γιο του ήλιου, αφού απ’ όλα τα δημιουργήματα είναι αυτό που μοιάζει περισσότερο στον ήλιο. Κανένα δημιούργημα δεν είναι τόσο άφθαρτο όσο αυτός ο χρυσός. Δεν καταστρέφεται από τη φωτιά που εξουσιάζει όλα τα άλλα δημιουργήματα και τα εξαλείφει σε στάχτες ή γυαλί ή καπνό. Ακόμα όμως κι αν ακραία φιλαργυρία σας οδηγήσει σε τέτοιο ατόπημα, τότε γιατί να μην πάτε στα ορυχεία, εκεί που η φύση δημιουργεί το χρυσό και να γίνετε μαθητής της;
Εκεί αυτή θα σας θεραπεύσει έμπρακτα από την αφροσύνη σας δείχνοντας σας πως τίποτα από αυτά που χρησιμοποιείτε στον κλίβανο σας δεν είναι ανάμεσα σε εκείνα που αυτή χρησιμοποιεί για να παράγει το χρυσό. Εδώ δεν υπάρχει ούτε υδράργυρος, ούτε θειάφι ούτε φωτιά άλλη από τη ζεστασιά της Φύσης που δίνει στον κόσμο μας ζωή. Και θα σας δείξει τις φλέβες του χρυσού να απλώνονται μέσω του μπλε κύανου lupis lazuli που το χρώμα του δεν επηρεάζεται από τη δύναμη της φωτιάς. Και εξετάστε καλά τις διακλαδώσεις των φλεβών του χρυσού και θα δείτε τις απολήξεις τους να απλώνονται συνεχώς με αργή κίνηση, μεταστοιχειώνοντας σε χρυσό ότι κι αν αγγίζουν. Και σημειώστε ότι εκεί μέσα υπάρχει ένας ζωντανός οργανισμός που είναι πέρα από τις δυνάμεις σας να τον δημιουργήσετε.

Από τις δοξασίες του ανθρώπου, η πιο ανόητη από όλες είναι αυτή που πιστεύει στην νεκρομαντεία, την αδελφή της αλχημείας. Μα είναι ακόμα πιο ανοιχτή σε επικρίσεις από την αλχημεία γιατί δε γεννά άλλο τίποτα παρά πράγματα σαν την ίδια, ψέματα δηλαδή. Αυτό δε γίνεται με την αλχημεία που ή άσκηση της δε μπορεί να γίνει από την ίδια τη φύση, γιατί δεν υπάρχουν σε αυτή τα όργανα που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος με τα χέρια του για να φτιάξει γυαλί κ.ά. Αλλά αυτή η νεκρομαντεία είναι η σημαία, είναι το λάβαρο που φυσάει ο άνεμος, είναι ο οδηγός του ανόητου όχλου που είναι μόνιμα μάρτυρας στα χωρίς όριο αποτελέσματα αυτής της τέχνης. Κι έχουν γεμίσει βιβλία που λένε ότι οι γητείες και τα πνεύματα μπορούν να εργάζονται και να μιλάνε χωρίς οργανικά μέλη – χωρίς τα οποία είναι αδύνατος ο λόγος – και να μεταφέρουν τα βαρύτερα φορτία και να φέρνουν καταιγίδα και βροχή. Κι ότι οι άνθρωποι μπορούν να μεταμορφωθούν σε γάτες και λύκους και άλλα κτήνη παρόλο που είναι πράγματι αυτοί που βεβαιώνουν τέτοια πράγματα που πρώτα αποκτηνώνονται. Και σίγουρα αν αυτή η νεκρομαντεία υπήρχε, όπως πιστεύεται από ανθρώπους με ρηχό μυαλό, άλλο δε θα υπήρχε πάνω στη γη με τόσο μεγάλη σημασία για την καταστροφή όσο και την εξυπηρέτηση του ανθρώπου. Αν ήταν αλήθεια ότι υπήρχε τέχνη με τέτοια δύναμη που να μπορεί να διαταράσσει την ηρεμία και τη γαλήνη του αέρα και να την μετατρέπει σε σκοτάδι, και να δημιουργεί λάμψη και αστραπές και κεραυνούς θανατηφόρους που να φωτίζουν σκίζοντας αυτό το σκοτάδι, και καταιγίδες ορμητικές που να ξεθεμελιώνουν ψηλά κτίρια και να ξεριζώνουν δάση, να κλονίζουν στρατούς και να τους διαλύουν και να τους καταλύουν, και – πιο σοβαρό ακόμα – να δημιουργούν σαρωτικές καταιγίδες που στερούν στους χωρικούς και τους αγρότες τη δίκαια ανταμοιβή των κόπων τους. Γιατί τι πιο ανήλεος πόλεμος μπορεί να υπάρξει από κείνον που στερεί στους ανθρώπους του αντίπαλου τη σοδειά τους; Και τι ναυμαχία θα μπορούσε να συγκριθεί με εκείνη που θα έκανε όποιος μπορεί να εξουσιάζει τις συντριπτικές θύελλες και να βυθίζει τον κάθε στόλο; Σίγουρα όποιος εξουσιάζει τέτοιες βίαιες δυνάμεις θα γίνει ο Κύριος των εθνών και καμμία ανθρώπινη διάνοια δε θα μπορέσει ν’ αντισταθεί στην καταστρεπτική ισχύ του. Οι θαμμένοι θησαυροί, οι πολύτιμοι λίθοι που βρίσκονται κρυμμένοι στο σώμα της γης, όλα θα φανερωθούν σ’ αυτόν. Ούτε κλειδαριά, ούτε φρούριο όσο απόρθητα κι αν είναι δε θα μπορέσουν να προστατέψουν κανέναν, ενάντια στη θέληση τέτοιου νεκρομάντη. Που θα κινείται εναέρια από την Ανατολή στη Δύση και όλα τα σημεία του ορίζοντα. Μα γιατί να επεκταθώ κι άλλο πάνω σ΄αυτό το θέμα; Τι υπάρχει που δε θα μπορούσε να γίνει από τέτοιο τεχνίτη; Τίποτα σχεδόν, εκτός από το να αποφύγει το θάνατο.
Εξηγήσαμε συνεπώς εν μέρει τις πονηριές και τις χρήσεις που μπορεί να έχει μια τέτοια τέχνη, αν είναι αληθινή. Κι αν είναι όμως αληθινή, γιατί δεν έχει μείνει μόνο ανάμεσα σε ανθρώπους που τόσο την επιθυμούν και δεν έχουν σεβασμό σε κανένα θεό; Γιατί ξέρω πως υπάρχουν αμέτρητοι άνθρωποι που για να χορτάσουν τις ορέξεις τους, θα κατέστρεφαν και το Θεό και το σύμπαν ολόκληρο. Και γιατί η τέχνη αυτή δεν έχει μείνει ανάμεσα στους ανθρώπους παρ’ όλο που τόσο τη χρειάζονται, γιατί ούτε υπήρξε, ούτε θα υπάρξει ποτέ.

Είναι αδύνατον για οτιδήποτε από μόνο του να γίνει η αιτία της δημιουργίας του. Κι όσα υπάρχουν από μόνα τους είναι τα αιώνια».

____________________________________________
Από το βιβλίο “The Notebooks of Leonardo Da Vinci” με επιλογή και επιμέλεια της Irma A. Richter – έκδοση Oxford University Press από το 1952 με επανεκδόσεις έως το 1991, ISBN:0-19-281538-5