Το Σίδερο και η Ψυχή

Δοκίμιο του Χένρυ Ρόλλινς, πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Ντηταίηλς", το 1994. Ο Χένρυ Ρόλλινς είναι Αμερικανός τραγουδιστής (μεταξύ άλλων και του εμβληματικού πανκ συγκροτήματος "Μπλακ Φλαγκ", τη δεκαετία του '80), μουσικός, ηθοποιός, παρουσιαστής κ.ά. Μετάφραση: Χ.Δ.Τ.
Σημ. η μετατροπή της μονάδος βάρους των Αμερικανών (πάουντ) σε κιλά έχει γίνει με στρογγυλοποιητική μετατροπή δύο προς ένα. Το πρωτότυπο κείμενο, στο σύνδεσμο: https://www.oldtimestrongman.com/articles/the-iron-by-henry-rollins/

Πιστεύω ότι ο ορισμός του ορισμού είναι ο επαναπροσδιορισμός. Μα μην είσαι σαν τους γονείς σου. Να μην είσαι σαν τους φίλους σου. Να είσαι ο εαυτός σου. Ολοκληρωτικά.

Όταν ήμουν νεαρός, δεν είχα αίσθηση του εαυτού μου. Όλο κι όλο, ήμουν το προϊόν των φόβων και των ταπεινώσεων που υπέφερα. Φόβο για τους γονείς. Ταπεινώσεις από τους καθηγητές που με αποκαλούσαν "σκουπιδοτενεκέ" και μού 'λεγαν ότι θα κούρευα γκαζόν για να ζήσω. Και τον αληθινό τρόμο που μου προκαλούσαν οι συμμαθητές μου. Με απειλούσαν και μ΄έδερναν για το χρώμα του δέρματος και το μέγεθος μου. Ήμουν κοκκαλιάρης και αδέξιος κι όταν οι άλλοι με πείραζαν δεν έτρεχα σπίτι κλαίγοντας και ρωτώντας τον εαυτό μου γιατί; Ήξερα καλά. Ήμουν εκεί για να με ανταγωνίζονται. Στα σπορ με περιγελούσαν. Ένας σπασίκλας. Ήμουν αρκετά καλός στην πυγμαχία αλλά μόνο γιατί η οργή που με πλημμύριζε κάθε λεπτό που ήμουν ξύπνιος, μ΄έκανε άγριο και απρόβλεπτο. Πάλευα με μια παράξενη μανία. Τα άλλα αγόρια με νόμιζαν τρελλό. Μισούσα τον εαυτό μου συνεχώς. Όσο ανόητο κι αν μου φαίνεται τώρα, τότε ήθελα να μιλάω όπως εκείνοι, να ντύνομαι όπως εκείνοι και να περιφέρομαι με την άνεση ότι δεν θα τις φάω στο διάδρομο, στα διαλείμματα των μαθημάτων. Τα χρόνια περνούσαν κι έμαθα να τα κρατάω όλα μέσα μου. Μιλούσα μόνο σε λίγα αγόρια στην τάξη μου. Σε άλλα κορόιδα όπως εγώ. Μερικοί απ' αυτούς είναι ως σήμερα απ' τους καλύτερους ανθρώπους που γνώρισα ποτέ. Κάνε παρέα έναν τύπο που τού 'χουν κάμποσες φορές χώσει το κεφάλι στη λεκάνη της τουαλέττας τραβώντας το καζανάκι, φέρσου του με σεβασμό, και θα βρεις ένα φίλο για πάντα. Αλλά ακόμα και με κάποιους φίλους, το σχολείο το σιχαινόμουνα. Οι καθηγητές με ζόριζαν πολύ. Τα αισθήματα ήταν αμοιβαία.

Και μετά εμφανίστηκε ο κύριος Πέππερμαν ως σύμβουλος μου. Ήταν ένας γεροδεμένος βετεράνος του Βιετνάμ και ήταν τρομακτικός. Κανείς δε μιλούσε στο μάθημα του. Μια φορά που τό 'κανε ένα παιδί, ο κύριος Π. τον σήκωσε στον αέρα και τον κάρφωσε στο μαυροπίνακα. Ο κύριος Π. μπόρεσε να δει ότι είμαι σε άσχημη κατάσταση. Και μια Παρασκευή του Οκτωβρίου με ρώτησε αν έχω ποτέ κάνει γυμναστική με βάρη. Του είπα όχι. Μου είπε ότι θα σήκωνα μερικές από τις οικονομίες μου και θα πήγαινα να πάρω ένα σετ με βάρη 50 κιλών από το κατάστημα Σήαρς. Φεύγοντας από το γραφείο του άρχισα να σκέφτομαι τα πράγματα που θα του έλεγα τη Δευτέρα, όταν θα με ρωτούσε για τα βάρη που δε θα είχα αγοράσει. Και πάλι, με είχε κάνει να νοιώσω ξεχωριστός. Ο πατέρας μου ούτε καν είχε πλησιάσει ποτέ να νοιαστεί τόσο. Τα Σάββατο πήγα κι αγόρασα τα βάρη μα δε μπορούσα ούτε καν να τα κουβαλήσω ως τ' αμάξι της μάνας μου. Ένας υπάλληλος τά 'βαλε σ' ένα καροτσάκι κοροϊδεύοντας με.

 Ήρθε η Δευτέρα και με κάλεσαν στο γραφείο του κυρίου Π. μετά το μάθημα. Μου είπε πως θα μού ΄δειχνε πώς να προπονούμαι. Θα με έβαζε σε ένα πρόγραμμα και θα άρχιζε να με χτυπάει στο ηλιακό πλέγμα, απροειδοποίητα, στο διάδρομο. Όταν θα μπορούσα ν' αντέξω τη γροθιά, τότε θα ξέραμε ότι κάτι κάναμε. Ποτέ δε θα έπρεπε να κοιτάξω τον εαυτό μου στον καθρέπτη ή να πω σε κάποιον στο σχολείο τί έκανα. Στο γυμναστήριο μου έδειξε δέκα βασικές ασκήσεις. Πρόσεχα, όσο δεν είχα προσέξει ποτέ σε κανένα από τα μαθήματα μου. Δεν ήθελα να τα κάνω θάλασσα. Πήγα σπίτι εκείνο το βράδυ και ξεκίνησα κατ' ευθείαν.

Πέρασαν βδομάδες και μια στο τόσο ο κύριος Π. μού 'ριχνε μια και με ξάπλωνε στο διάδρομο, ενώ τα βιβλία μου πετούσαν στον αέρα. Οι άλλοι μαθητές δεν ήξεραν τί να σκεφτούν. Μπορούσα να καταλάβω τη δύναμη μέσα μου να μεγαλώνει. Μπορούσα να το νοιώσω.

Αμέσως πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων, πήγαινα προς την τάξη για μάθημα και από το πουθενά εμφανίστηκε ο κύριος Π. και μού 'δωσε μια στο στήθος. Γέλασα και συνέχισα να περπατάω. Μου είπε ότι τώρα μπορούσα να κοιταχτώ στον καθρέπτη. Πήγα στο σπίτι, έτρεξα στο μπάνιο και σήκωσα τη μπλούζα μου. Είδα ένα σώμα κι όχι απλώς ένα κέλυφος που φιλοξενούσε το στομάχι μου και την καρδιά μου. Οι δικέφαλοι μου φούσκωναν. Οι μύες του θώρακα διαγράφονταν. Ένοιωθα δυνατός. Ήταν η πρώτη φορά που μπορούσα να θυμηθώ, ότι είχα συναίσθηση του εατού μου. Είχα καταφέρει κάτι που δε μπορούσε να μου το πάρει κανείς. Δε σήκωνα μα...ίες.

Μου πήρε χρόνια για να εκτιμήσω πλήρως τα μαθήματα που πήρα από το Σίδερο. Σκεφτόμουν ότι είναι αντίπαλος μου, ότι προσπαθούσα να σηκώσω αυτό που δε θέλει να σηκωθεί. Έκανα λάθος. Όταν το Σίδερο δε θέλει να σηκωθεί από τη βάση, είναι το πιο ευγενικό πράγμα που μπορεί να κάνει για σένα. Αν πέταγε ψηλά και τρυπούσε το ταβάνι δε θα σε μάθαινε τίποτα. Αυτός είναι ο τρόπος που σου μιλάει το Σίδερο. Σου λέει πως το υλικό με το οποίο γυμνάζεσαι είν' αυτό που θα φτάσεις να μοιάζεις. Ότι αυτό στο οποίο εναντιώνεσαι, πάντα θα εναντιώνεται σ' εσένα.

Δεν ήταν παρά προς το τέλος της δεκαετίας των είκοσι που κατάλαβα ότι με το να γυμνάζομαι με βάρη, είχα κάνει ένα μεγάλο δώρο στον εαυτό μου. Έμαθα ότι τίποτα καλό δεν έρχεται χωρίς προσπάθεια κι ένα συγκεκριμένο ποσοστό πόνου. Όταν τελειώνω ένα σετ που με έχει κάνει να πάθω σπασμούς, ξέρω περισσότερα για τον εαυτό μου. Κι όταν κάτι γίνεται άσχημο, ξέρω ότι δε μπορεί να είναι τόσο άσχημο όσο εκείνη η προπόνηση.

Συνήθιζα να μάχομαι τον πόνο, μα πρόσφατα μου έγινε ξεκάθαρο: ο πόνος δεν είναι εχθρός μου, είναι ο δρόμος μου για το μεγαλείο. Μα όταν δουλεύει κανείς με το Σίδερο, πρέπει να είναι προσεκτικός και να ερμηνεύει σωστά τον πόνο. Οι περισσότεροι τραυματισμοί που εμπλέκεται το Σίδερο, προέρχονται από εγωϊσμό. Κάποτε σήκωνα επί εβδομάδες βάρος για το οποίο το σώμα μου δεν ήταν έτοιμο και μετά, επί μήνες δε μπορούσα να σηκώσω τίποτα βαρύτερο από... το πηρούνι. Προσπάθησε να σηκώσεις αυτό για το οποίο δεν είσαι προετοιμασμένος και το Σίδερο θα σου διδάξει ένα μικρό μάθημα για τους περιορισμούς και τον αυτοέλεγχο.

Ποτέ δε γνώρισα κάποιον πραγματικά δυνατό που να μην έχει αυτοεκτίμηση. Πιστεύω πως πολλή από την περιφρόνηση που πηγάζει είτε εσωτερικά ή εξωτερικά, περνιέται για αυτοεκτίμηση: η ιδέα να εξυψώνεις τον εαυτό σου, στηριζόμενος στους ώμους κάποιου άλλου αντί να το κάνεις μόνος σου. Όταν βλέπω τύπους να γυμνάζονται για αισθητικούς λόγους, βλέπω τη ματαιοδοξία να τους ντροπιάζει κατά το χειρότερο τρόπο, σαν καρικατούρες σε περιοδικά του συρμού όπου εκτίθεται όλη η ανισορροπία και η ανασφάλεια. Η δύναμη αποκαλύπεται διαμέσου του χαρακτήρα. Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα σε φουσκωμένους μπράβους που οπλοφορούν και του κυρίου Πέππερμαν.

Η μυϊκή μάζα δεν ισούται πάντα με δύναμη. Δύναμη είναι η ευγένεια και η ευαισθησία. Δύναμη είναι να καταλαβαίνεις ότι η ισχύς σου είναι και φυσική και συναισθηματική. Ότι προέρχεται και από το σώμα και από το μυαλό. Και απ' την καρδιά.

Ο Γιούκιο Μισίμα έλεγε ότι δε θα μπορούσε να απολαύσει την αξία του έρωτα αν δεν ήταν δυνατός. Ο έρωτας είναι ένα τόσο ισχυρό και αφόρητο πάθος που ένα αδύνατο σώμα δε μπορεί να το αντέξει για πολύ. Κάποτε ήμουν ερωτευμένος με μια γυναίκα. Τη σκεφτόμουν περισσότερο από ποτέ, όταν ο πόνος που μου είχε προκαλέσει μία προπόνηση διέτρεχε το σώμα μου.

Την ήθελα με όλο μου το είναι. Τόσο, που το σεξ ήταν μόνο ένα κλάσμα από τη συνολική μου επιθυμία. Ήταν η μοναδική τόσο έντονη ερωτική επιθυμία που έχω νοιώσει, όμως ζούσε μακριά και δεν την έβλεπα πολύ συχνά. Το να προπονούμαι ήταν ένας υγιής τρόπος ν' αντιμετωπίζω τη μοναξιά. Μέχρι και σήμερα όταν προπονούμαι ακούω μπαλάντες.

Προτιμώ να γυμνάζομαι μόνος. Αυτό μου επιτρέπει να συγκεντρώνομαι στα μαθήματα που έχει το Σίδερο για μένα. Το να μαθαίνεις από τί είσαι φτιαγμένος είναι πολύτιμο και δεν έχω βρεί καλύτερο δάσκαλο. Το Σίδερο με έμαθε πώς να ζω. Η ζωή είναι ικανή να σε τρελλάνει. Κι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα σήμερα, είναι σα θαύμα που δεν είμαστε παρανοϊκοί. Οι άνθρωποι έχουν διαχωριστεί από τα κορμιά τους. Δεν είναι πια "όλον".

Τους βλέπω να μετακινούνται από τα γραφεία στ' αυτοκίνητά τους κι από 'κει στα σπίτια τους, στα προάστια. Είναι μόνιμα αγχωμένοι, δεν κοιμούνται αρκετά, δεν τρώνε καλά. Και δε συμπεριφέρονται καλά.  Το εγώ τους ξεφεύγει. Κινητοποιούνται από αυτά που στο τέλος θα τους προκαλέσουν κάποιο βαρύ εγκεφαλικό. Χρειάζονται το Σιδερένιο Μυαλό.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν, συνδύασα το διαλογισμό, τη δράση και το Σίδερο σε μία και μόνη δύναμη. Πιστεύω ότι όταν το σώμα είναι δυνατό, το μυαλό κάνει δυνατές σκέψεις. Ο χρόνος που περνάει για μένα μακριά απ' το Σίδερο, κάνει το μυαλό μου να εκφυλίζεται. Κατρακυλάω σε βαθιά κατάθλιψη. Το σώμα μου σταματά τη λειτουργία του μυαλού μου.

Το Σίδερο είναι το καλύτερο αντικαταθλιπτικό που έχω βρει. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να αντιπαλέψεις την αδυναμία παρά με τη δύναμη. Όταν το μυαλό και το σώμα έχουν αφυπνισθεί και φθάσει την πραγματική δυναμική τους, δεν υπάρχει γυρισμός, είναι αδύνατον.

Το Σίδερο δε σου λέει ψέμματα. Μπορείς να κάνεις βόλτες έξω και ν' ακούς κάθε είδους κουβέντες, να σε λένε θεό ή να σε λένε άχρηστο ρεμάλι. Το Σίδερο θα σου πει στα ίσα την αλήθεια. Το Σίδερο είναι το καλύτερο σημείο αναφοράς, αυτό που θα σου δώσει όλες τις προοπτικές. Πάντα εκεί, σα φάρος στο πηχτό σκοτάδι. Στο Σίδερο βρήκα τον καλύτερο φίλο μου. Δε μου κάνει νερά, δε μ΄εγκαταλείπει ποτέ. Οι φίλοι έρχονται και φεύγουν. Αλλά εκατό κιλά είναι πάντα εκατό κιλά.